Gerçek dışı ne demektir ?

Gerçek Dışı Ne Demektir? Eğitim Perspektifinden Bir Bakış

Öğrencilerime her zaman şunu söylerim: “Öğrenmek sadece bilgi edinmek değil; aynı zamanda varlıklarımızı, dünyamızı ve kendimizi dönüştürme gücüdür.” Eğitim, bir anlamda, öğrencilere dünyayı nasıl algıladıklarını, nasıl anlamlandırdıklarını ve nasıl dönüştürebileceklerini gösteren bir süreçtir. Ancak bu dönüşüm, bazen neyin “gerçek” neyin “gerçek dışı” olduğunu sorgulamayı da içerir. Peki, “gerçek dışı” nedir ve bu kavram, eğitimde nasıl bir yer tutar? Bu yazıda, öğrenme teorileri, pedagojik yöntemler ve bireysel/toplumsal etkiler çerçevesinde, “gerçek dışı” kavramını ele alacağız.

Gerçek Dışı: Tanım ve Temel Kavramlar

“Gerçek dışı”, genellikle gerçeklikle bağdaşmayan, doğruluğu ve varlığı kanıtlanmamış ya da hayal gücüne dayalı olan şeyleri ifade eder. Ancak, eğitim perspektifinden bakıldığında bu kavram, yalnızca fiziksel ya da doğrudan gözlemlenebilir bir dünya ile ilgili değildir. “Gerçek dışı” dediğimizde, aynı zamanda toplumların, bireylerin ve kültürlerin inşa ettiği algılar, değerler ve ideolojiler de akla gelir. Gerçek dışı, bireysel ya da toplumsal olarak kabul edilen doğruların, bazen sınırlarının dışına çıkabilen ve bizi daha geniş bir anlam arayışına yönlendiren bir kavramdır.

Öğrenme Teorileri ve Gerçek Dışılığın Yeri

Eğitimde öğrenme teorileri, bireylerin dünyayı nasıl öğrendiklerini ve bu öğrenmenin nasıl şekillendiğini anlamamıza yardımcı olur. Bu bağlamda, gerçek dışı kavramını ele alırken, öğrenme süreçlerinin farklı teorik çerçevelerini göz önünde bulundurmak önemlidir.

1. Davranışçı Yaklaşım ve Gerçek Dışı: Davranışçılık, öğrenmeyi gözlemlenebilir davranış değişiklikleri olarak tanımlar. Gerçek dışı, bu anlayışla çelişen bir kavram gibi görünse de, toplumsal olarak kabul edilen yanlış bilgi veya hayal gücüne dayalı düşünceler, bireylerin davranışlarını etkileyebilir. Örneğin, bir öğrenci, medyada sıkça karşılaştığı yanlış bilgilerin doğru olduğuna inanabilir ve bu da onun davranışlarını şekillendirir.

2. Bilişsel Yaklaşım ve Gerçek Dışı: Bilişsel öğrenme teorisi, zihinsel süreçlerin öğrenmedeki rolünü vurgular. Burada, “gerçek dışı” kavramı, bireylerin zihinsel haritalarında yer alan, gerçeklikle uyumsuz inançlar veya önyargılar olarak karşımıza çıkabilir. Eğitimde, öğrencilerin bu tür inançları sorgulamalarına ve eleştirel düşünme becerileri kazanmalarına olanak tanımak, onların zihinsel yapılarında dönüşüme yol açabilir.

3. Sosyal Öğrenme Teorisi ve Gerçek Dışı: Albert Bandura’nın sosyal öğrenme teorisine göre, insanlar gözlem yoluyla öğrenir. Burada “gerçek dışı” kavramı, medyada ya da sosyal çevrede gözlemlenen yanlış ya da yanıltıcı bilgilerin bireylerin algılarını nasıl şekillendirdiğine dair önemli bir noktadır. Eğitimde, öğrencilerin bu tür etkilerden nasıl korunacakları, doğru bilgiyi ayırt etme becerileriyle ilişkilidir.

Pedagojik Yöntemler ve Gerçek Dışılık

Eğitimde kullanılan pedagogik yöntemler, öğrencilerin gerçeği ve “gerçek dışı”yı nasıl ayırt edeceklerini belirleyen temel araçlardır. Gerçek dışı bilgilerin, bireylerin öğrenme süreçlerini nasıl etkileyebileceğini ele alırken, kullanılan pedagojik yaklaşımlar kritik bir rol oynar.

1. Eleştirel Pedagoji: Paulo Freire’nin eleştirel pedagojisi, eğitimde sadece bilginin aktarılmasından ziyade, öğrencilerin mevcut bilgileri sorgulamalarını teşvik eder. Gerçek dışı bilgilerin, öğrencilerin dünyayı anlamlandırma şekillerine nasıl yansıdığını sorgulamak, onları yalnızca doğruları öğrenmeye değil, aynı zamanda gerçeği yaratmaya da yönlendirir.

2. Deneyimsel Öğrenme: John Dewey’in deneyimsel öğrenme anlayışı, öğrenmenin yaşamla iç içe olmasını savunur. Gerçek dışı kavramı, burada öğrencilerin yaşam deneyimlerinden çıkarım yaparak doğruyu ve yanlışı keşfetmeleriyle ilişkilidir. Öğrenciler, yanlış veya eksik bilgileri deneyimleyerek düzeltebilirler. Bu süreç, öğrencilerin toplumsal gerçekliklerini şekillendirir.

Bireysel ve Toplumsal Etkiler: Gerçek Dışı ve Eğitim

Eğitimde “gerçek dışı” kavramı yalnızca bireysel düzeyde değil, toplumsal boyutta da ele alınmalıdır. Toplumlar, belirli normlar, değerler ve inançlar üzerinden bir gerçeklik inşa eder. Bu toplumsal gerçeklik, bireylerin eğitim süreçlerini de etkiler.

Toplumsal Gerçeklik ve Gerçek Dışılık: Toplumlar, belirli bilgileri “gerçek” olarak kabul edebilirken, bazen de bunları dogmatik bir şekilde dayatır. Bu durumda, bireylerin karşılaştığı “gerçek dışı” bilgiler, toplumsal yapıların ve ideolojilerin bir yansıması olabilir. Eğitim, bu yapıları sorgulama ve yeniden şekillendirme gücüne sahiptir.

Öğrenme Sürecinde Gerçek Dışılık: Sorgulama ve Dönüşüm

Gerçek dışı kavramını anlamak, öğrenme sürecinin ne kadar dönüştürücü olabileceğini gösterir. Öğrenme sadece bilgiyi alıp aktarmak değildir; aynı zamanda mevcut inançlarımızı sorgulamak, bu inançlarla barış yapmak ya da onları değiştirmektir. Bir öğrencinin “gerçek dışı” olarak kabul edilen bir düşünceyi öğrenmesi, onun dünyaya bakış açısını tamamen değiştirebilir.

Kendi öğrenme deneyimlerinizi sorgulayın:

– Ne tür “gerçek dışı” düşüncelerle karşılaştınız ve bunlar sizin düşünme biçiminizi nasıl etkiledi?

– Eğitim sürecinizde, yanlış ya da eksik bilgilerle nasıl yüzleştiniz ve bunları nasıl düzelttiniz?

– Gerçek dışı kabul edilen bir düşüncenin, toplumsal normlar tarafından nasıl şekillendirildiğini fark ettiniz mi?

Sonuç: Gerçek Dışı ile Yüzleşme ve Öğrenme Gücü

“Gerçek dışı” kavramı, öğrenmenin ve eğitimin dönüşüm gücünü simgeler. Bireylerin toplumsal yapıların etkisi altında şekillenen algıları, ancak eleştirel düşünme ve pedagojik yöntemlerle sorgulandığında anlam kazanır. Eğitim, bu sürecin temel araçlarından biridir. Öğrencilerin, gerçeği ve gerçeğin ötesinde var olan “gerçek dışı” düşünceleri sorgulama yetenekleri, onları hem bireysel hem toplumsal düzeyde dönüştürür.